Begin… nee, dat is geen goede start. *delete-delete-delete-delete-delete* Start… ook niet. *delete-delete-delete-delete-delete* Zucht. Als dat eerste woord er maar staat, dan lukt het verder wel. Maar hoe begin je nou een goede tekst? Hieronder enkele schrijftips.
Toegegeven: ik weet niet veel meer van de cursus journalistiek die ik heb gevolgd aan de University of Sunderland, maar één uitspraak zal ik nooit vergeten: ‘Begin je artikel altijd met een spannend woord.’ Nu verstaan ze daar onder ‘spannende woorden’ allerlei tabloidtaal (denk aan sex of drugs), maar de docent heeft wel gelijk. ‘De’, ‘Het’ of ‘Een’ als eerste woord van een artikel is niet fraai. Ik weiger een tekst te beginnen met die woorden.
Een groot wit vlak (of het nu papier is of een computerscherm) kan je akelig aanstaren. Wachtend op dat eerste woord. Laat je niet van de kaart brengen: begin gewoon. De eerste woorden moeten op papier staan, daarna kun je gaan schaven, schrijven en schrappen.
CTRL-C, CTRL-V
Lukt het niet om zelf die eerste woorden te typen? Plak dan wat tekst uit een document wat je als input gebruikt. Of pak enkele citaten van een interview wat je hebt gehouden. Natuurlijk ga je de inputtekst niet letterlijk overnemen, en het is maar de vraag of de citaten blijven staan, maar de eerste stap is hiermee gezet: er staat wat op papier.
Nu begint het echte werk pas. Enkele schrijftips:
1. Maak eerst een ruwe versie
Noteer alles wat er in je opkomt. Of het verhaal lekker loopt en alle elementen in de juiste volgorde staan, is nu nog niet belangrijk.
2. Werk met alinea’s
Door de tekst op te delen in brokken van circa vier tot zes regels, breng je structuur aan. Een alinea kan een logisch vervolg zijn op de vorige, maar in iedere alinea komt een nieuw (deel)onderwerp aan de orde.
3. Gebruik tussenkopjes
Dit breekt de tekst op en maakt het prettig leesbaar. Let er wel op dat je ze op de juiste plek zet zodat het niet stoort. Kies spannende woorden (daar heb je ze weer!) uit de eerstvolgende alinea, of die daarna.
4. Schrijf je inleiding en titel als laatste
Je kunt ermee beginnen om de kern van het verhaal helder te hebben, maar kijk altijd achteraf of het nog steeds een goede samenvatting is van de tekst. En denk eraan: begin met een spannend woord!
5. Lees je verhaal voor
Dat hoeft niet per se hardop, het mag ook in je hoofd. Je hoort dan of een tekst lekker loopt. Doe net alsof je de voice-over bent bij een documentaire. Klinkt het goed? Dan is je tekst geslaagd.
6. Kijk naar spaties en spelfouten
Loop de tekst nog een keer door met het oog van een scherpschutter. Je leest het verhaal nu niet, je kijkt puur naar punten, komma’s, spaties en spelfouten. Wil je tot op de millimeter nauwkeurig zijn? Dan kun je de verborgen opmaaksymbolen weergeven (klik in Word op ¶).
Je•ziet•dan•precies•waar•de••dubbele•spaties•en•harde•returns•staan.¶
Dit is echter hogere eindredactiekunde en het leest in het begin niet makkelijk, maar het went. Echt.