SINGER-SONGWRITER EEFJE DE VISSER
Allebei schrijven we. Ik schrijf teksten voor magazines, websites, boeken en kranten en zij schrijft muziek. Mijn artikelen hebben een bepaalde opbouw, haar muziek bestaat uit een melodie, zanglijn, akkoorden en tekst. Hoe schrijft Eefje de Visser haar teksten? En wat komt er eerst: muziek of tekst?
Wat ligt je meer: schrijven of zingen?
‘Liedjes schrijven doe ik al heel lang en ik vind dat het leukste wat er is. Zingen kan ik pas sinds een jaar of drie echt goed, vind ik. Als het gaat om het schrijven van de tekst of de muziek, dan kies ik zeker voor de muziek. Ik zou nooit een tekst los voor iemand anders kunnen schrijven, muziek wel.’
Wat is jouw inspiratie?
‘Dat is een soort zelfontwikkeling-iets. Ik ben heel analytisch en beschouwend van aard, maar ook gevoelig. Mijn liedjes gaan over hoe de wereld in elkaar zit, hoe ik zelf in elkaar zit, hoe mensen om me heen in elkaar zitten en waarom dat zo is. Mijn vorige album [Hartslag, red.] is duidelijk een reflectie op van alles en nog wat.’
Wat komt er eerst: muziek of tekst?
‘Muziek. Bijna altijd, soms komt het tegelijk met de tekst. Meestal ga ik zitten met mijn gitaar, dan speel ik wat en maak daar een zanglijntje op. Mijn akkoorden pas ik aan op de zanglijn. De akkoorden moeten de zanglijn kleuren, niet andersom. Dat maakt de meest sprekende muziek. De zanglijn is leidend, de tekst is volgend.’
Jouw teksten volgen inderdaad duidelijk de zanglijn, je houdt geen rekening met interpunctie.
‘Klopt. Ik wil het verwachtingspatroon van mensen graag doorbreken. Daarom breek ik soms expres een zin af, dat maakt het bijzonder. Mijn teksten vind ik hierdoor los, zonder de muziek, helemaal niet goed. Songteksten schrijven is heel anders dan gewone teksten schrijven, ook anders dan een gedicht. Een songtekst hoeft voor mij niet heel goed te zijn. In de kleinkunstwereld geldt dat je tekst goed moet zijn, daarna ga je het op muziek zetten. Persoonlijk vind ik daar bijna altijd vrij fantasieloze muziek uit voortkomen. Maar goed, als cabaretier is het belangrijker dat je je verhaal vertelt.’
Heb jij geen verhaal in je muziek?
‘Ik wil gewoon hele goede muziek maken en die tekst moet erin omdat ik anders niets heb om te zingen. Ik probeer er steeds minder mee te zeggen. In het begin werd ik beïnvloed door ideeën van andere mensen en dan klonk het alsof ik iemand probeerde na te doen. Anderen vinden vaak dingen goed van mij die ik zelf niet goed vind. Ik ben ook wel kritisch op mezelf. Maar ik heb besloten dat mijn teksten geen boodschap hoeven te hebben, dat je ze niet in een zin hoeft te kunnen uitleggen en dat ze niet goed hoeven te zijn zonder de muziek. Heel bevrijdend is dat. Er mogen allerlei fouten in zitten, als het maar origineel is, sferen, beelden en gevoelens oproept. Het moet iets bij je oproepen.’
Hoe vul je de woorden dan in?
‘Heel moeizaam. Vooral de klanken van de woorden moeten goed zijn, waardoor de tekst niet te veel aandacht trekt.’
Zie je woorden meer als een muziekinstrument?
‘Ja, eigenlijk wel. Als een woord niet mooi klinkt, ga ik het niet gebruiken. Ook al is het qua betekenis wel goed.’
Wat vind jij mooie woorden?
‘Ze moeten niet te hoogdravend zijn. Ik heb wel iets met meervouden, woorden met twee lettergrepen. Bo-men, stra-ten. Wereld, dat gebruik ik ook veel. Maar ook woorden als kijken, water, zien. Best algemene woorden, maar wel sierlijk en transparant. En qua klank passen ze in mijn melodielijnen. Die beginnen meestal improviserend in het Engels. Ik hoor vaak dat mensen niet meteen doorhebben dat ik in het Nederlands zing en dat heeft er misschien mee te maken dat ik eerst in het Engels schrijf, in onaffe zinnen. Vervolgens zoek ik Nederlandse woorden die daar in passen.’
Waarom hou je het niet in het Engels?
‘Ik ga niet alleen voor de klank en mijn Engelse teksten slaan echt nergens op. Ze zijn heel clichématig en dat wil ik niet. In het Engels kan ik bijna alleen maar clichés bedenken.’
Heb je qua tekst een favoriet liedje op je laatste album?
‘Ik ben wel blij met gedeeltes van De Stad, het schrijven ging daarbij ook heel gemakkelijk. En Verdriet vind ik wel goed gelukt. Dat nummer heb ik gemaakt omdat iemand tegen me zei dat ik altijd veel tekst heb. Bij elkaar gepropt, achter elkaar rollend. ‘Probeer nou eens een liedje te maken met heel weinig tekst’, zei ze. Toen heb ik een langzame beat aangezet op mijn keyboard, een heel ander tempo dan ik gewend ben. Daar ben ik op gaan spelen en toen kwam dat lied er zo uit. Ik vind de tekst wat gevatter dan andere teksten, die zijn soms wat abstract.’
Zijn de teksten gebaseerd op jouw leven, stop je er een gevoel van jezelf in?
‘Ik kom automatisch met dingen die over mij gaan. Dat gaat niet bewust, het zijn dingen uit mijn gedachtewereld en waar ik mee bezig ben. Ik kan geen tekst maken die echt nergens op slaat. Bij de woordkeuze zijn de muziek en de klank leidend, maar niet ten koste van alles. De liedjes gaan over mijn gevoelsleven, mijn gedachten, mijn visie op de wereld. Of over eigenschappen van mij en mensen in mijn omgeving, zoals een bepaalde passiviteit. Niet naar buiten gaan, niet zelf dingen initiëren, vooral heel veel dingen niet doen. Dat is wel een thema in mijn liedjes. Denken, dromen en niet doen.’
Ben je dat nu zelf aan het veranderen?
‘Langzaamaan. Dat gaat niet heel hard, het zit niet in mijn systeem. Ik moet er echt bij nadenken om iets te gaan doen, dat doe ik niet uit mezelf. Terwijl ik weet dat ik er heel veel energie van krijg als ik dingen doe. Dat doet me echt heel goed.
Waar kan ik jou dan voor wakker maken?
‘Gezelligheid, met een paar mensen gezellig rummikub spelen ofzo. Veilige, kleine dingetjes. Als iemand me wakker zou maken voor een band die in een kroeg speelt, denk ik eerder: neeeee, dat doe ik wel een andere keer. Beetje saai eigenlijk.’
Meer informatie over Eefje de Visser vind je op haar website. Je kunt haar ook volgen op Twitter en Facebook. Ze is genomineerd voor een 3FM Award in de categorie Beste Zangeres. Je kunt op haar stemmen via deze link.
Zelf vind ze de songteksten van Tom Pintens erg sterk.
Door de ogen van… is een interviewrubriek van De Schrijfzolder, waarbij mensen reflecteren op een bepaald onderwerp of vertellen over een interessant project.