Creativiteit laat zich niet dwingen en geniale ingevingen komen vaak op onverwachte momenten. Deadlines zijn echter onverbiddelijk: haal je die niet, dan loopt alles in de soep. Hoe verhouden die twee aspecten van het creatieve proces zich tot elkaar? En kun je ze tóch combineren?
Ik houd van deadlines. Nee, sterker nog: ik móet een deadline hebben. Zonder deadline belandt een (schrijf)project op mijn ellenlange to-do-lijstje en kan daar oneindig blijven staan. Dat wil niet zeggen dat ik het geen leuke klus vind, maar door het gebrek aan een einddatum schuif ik het voor me uit. Het heeft simpelweg geen prioriteit. (In de praktijk pak ik dingen meestal meteen op omdat ik het te leuk vind om te laten liggen, maar dat terzijde)
Heb ik geen duidelijke deadline, dan verzin ik er meestal zelf een. Dat werkt toch niet, zul je denken. Omdat je zo’n fictieve deadline eenvoudig kunt doorschuiven, niemand die het merkt. Toch werkt het wel voor mij, omdat ik geloof in tijdig handelen. Maar hoe moet dat nu als je tijdelijk de inspiratie mist? Als je vastloopt, niks kunt bedenken, geen woord op papier krijgt?
Creativiteit kent geen tijd
Je kunt immers niet gaan zitten met als doel iets briljants te bedenken. Tenzij je dat doet in een ontspannen brainstormsessie met andere creatievelingen, dan wil het nog wel eens lukken, maar over het algemeen kun je creativiteit niet forceren. Goede ideeën komen vaak op het moment dat je ze niet verwacht: onder de douche, op de fiets, in de trein, als je net wakker wordt en misschien wel tijdens een oersaaie vergadering. Maar goed, als je creativiteit niet kunt afdwingen, hoe moet dat dan met die deadline?
Goede vraag. Ik weet alleen dat ik tot nu toe nog nooit een deadline heb gemist. Ook al ging het soms op deze manier:
Ik neem de tijd om te broeden op een idee-in-wording en ga aan de slag zodra ik weet hoe het moet en wat ik moet doen. Toegegeven, dat betekent dat ik soms wat weinig slaapuren maak, maar dat heb ik ervoor over. Als ik eenmaal begin, kan ik niet meer stoppen. Daar vind ik het te leuk voor. Dan moet het af, eerder kan ik niet naar bed. (Overigens zit ik dan niet huilend te werken hoor, maak je geen zorgen)
Hoe werkt het bij jou?
Zo werkt het in ieder geval bij mij, als het gaat om creativiteit en deadlines. Wat is jouw ervaring?
Soms komt het gewoon echt niet, ook al is het diep in de nacht en staat over enkele uren mr. Deadline voor de deur om op te eisen wat hem toebehoort. Hoe flexibel is hij? Hoe krijg je het creatieve proces op gang? Zijn er trucs en tips?
Goede vraag. Je kunt het moeilijk forceren, is mijn ervaring. Soms kan het helpen om iets heel anders te gaan doen. Of juist niks. Maar dat is lastig met een deadline over enkele uren. Misschien helpt de hulp van anderen, in de vorm van een snelle brainstorm bijvoorbeeld?