TEKSTSCHRIJVER MARISKA VAN DASSELAAR geeft sinds kort trainingen en workshops over de gevaren van social media, samen met Jeroen Otten. Wacht even. Gevaren?! Social media zijn toch alleen maar fantastisch en iedereen doet mee? Mariska licht toe.

Wat leer je bij zo’n training of workshop?
‘De workshops zijn speciaal bedoeld voor het onderwijs, bedrijven en instellingen. Tijdens alle workshops leer je dat social media heel leuk en effectief zijn, maar tegelijkertijd risico’s met zich meedragen. Veel mensen lijken zich er amper van bewust dat social-mediaberichten open en bloot op internet staan. Als je je Twitter- of Facebook-profiel niet afsluit voor onbekenden, kan iedereen je berichten lezen, dus ook je overbuurman, werkgever, inbrekers en kinderlokkers. We willen leerlingen, medewerkers van bedrijven en ZZP’ers duidelijk maken wat social-mediaberichten voor effect hebben op hun veiligheid en reputatie.’

Waarom zo negatief? De meeste trainers en workshopleiders jubelen juist over de mogelijkheden van social media.
‘We zijn zeker voorstander van social media. Het zijn geweldige kanalen om binnen en buiten schooltijd contact te hebben met je docent om nog wat vragen te stellen, om als bedrijf meer naamsbekendheid en klanten te krijgen en webcare te bieden. Maar social media zijn relatief nieuw en veel bedrijven weten nog niet goed hoe ze media als Twitter, Facebook en GooglePlus moeten inzetten. Een negatieve tweet over een bedrijf kan veel schade aanrichten, vooral als het duizend keer wordt geretweet. Hoe ga je om met ontevreden klanten die nare berichten over je verspreiden? En wat doe je als een medewerker per ongeluk gevoelige bedrijfsinformatie twittert? Hoe kun je dat voorkomen? Werknemers bij instellingen hebben regelmatig hun cliënten als ‘vrienden’ op Facebook. Is dit wel verstandig en wat zijn daar de risico’s van? En wat zijn de voor- en nadelen van contact met je leraar op Facebook?’

Wat zijn de grootste gevaren?
‘Een van de grootste gevaren is dat bedrijven reputatieschade oplopen door negatieve berichten op social media. In februari 2008 werden twee meiden uit een vliegtuig van South West Airlines gezet vanwege agressief gedrag. Vervolgens vertelden de meiden de media dat ze uit het vliegtuig waren gezet omdat ze te mooi zijn om te vliegen. Deze video verspreidde zich razendsnel via social media. Het gevolg was dat mensen negatief dachten over South West Airlines. De vliegtuigmaatschappij besloot vervolgens zelf een video te verspreiden met hun kant van het verhaal. Ze kregen positieve reacties van klanten, omdat ze hun verhaal durfden te laten zien. Voor veel bedrijven is de afhandeling van klachten op social media echter heel lastig. We geven graag tips en advies over hoe je hiermee omgaat.’

Reputatieschade voor bedrijven, is dat alles?
‘Een ander groot risico is de reputatie van werknemers. Kijk maar eens op Twitter en je vindt tweets waarin werknemers over hun werk klagen of het bedrijf waar ze werken zelfs afkraken. Hier zijn al verschillende ontslagen door gevallen. Zulk gedrag kan ook je sollicitatieprocedure in gevaar brengen, omdat potentiële werkgevers hun sollicitanten meestal natrekken op internet.’

En op scholen?
‘Leerlingen denken niet altijd na over wat ze op internet plaatsen. Bedreigingen op Twitter hebben bijvoorbeeld geleid tot actie van de politie. Kinderen en pubers denken misschien dat zulke pesterijen grappig zijn, maar de politie moet controleren of het echt is of niet. Verder zetten veel jonge kinderen hun identiteit gewoon op internet, vaak in combinatie met adresgegevens door diensten als Foursquare. Het is geen fijne gedachten wat pedofielen of inbrekers met die informatie kunnen doen.’

Hoe kun je er dan het beste mee omgaan?
‘Goed nadenken over wat je op sociale netwerken publiceert. Is het echt nodig dat iedereen altijd weet waar je bent? Waarom moet de hele wereld weten dat je twee weken naar Griekenland gaat? Inbrekers maken gebruik van zulke informatie om gericht in te breken. Ook hoeft niet iedereen te weten dat je alleen woont en vrijgezel bent, waar je woont en bij welke bank je zit. Identiteitsdiefstal komt steeds vaker voor. Hoe meer informatie van jou op internet staat, hoe meer informatie criminelen hebben. Plaats dus alleen die informatie op profielen die van belang is en houd echt persoonlijke zaken voor jezelf. Je kunt dan nog leuk genoeg met elkaar praten.’

En bedrijven?
‘Bedrijven kunnen het beste een duidelijk social-mediaplan opstellen. Wat mag er wel en niet worden gepubliceerd op social media? Wie heeft de verantwoordelijkheid en hoe ga je om met crisissituaties? Mogen werknemers hun cliënten wel of niet toevoegen op social media?’

Heb je zelf negatieve ervaringen met social media?
‘Zelf heb ik gelukkig vooral positieve ervaringen. Ik let dan ook heel goed op wat ik wel niet plaats en kondig vakantieplannen nooit aan. Achteraf kun je toch ook vertellen dat het leuk was? Hetzelfde geldt voor een bezoek aan een evenement of beurs. Verder heb ik mijn gegevens op Facebook vorig jaar aangepast, zodat er minder persoonlijke informatie op staat en is het profiel alleen zichtbaar voor vrienden.’

Wat zijn positieve ontwikkelingen van social media?
‘Een positieve ontwikkeling vind ik dat de communicatie tussen mensen en bedrijven een stuk eenvoudiger is geworden. Het is een stuk gemakkelijker om vragen te stellen aan bedrijven die op Twitter of Facebook zitten. Ik vind helpdesks op social media geweldig. Ik ben al meerdere keren snel en goed geholpen door UPC, allemaal op Twitter. Verder is de stap om als werkzoekende met potentiële werkgevers te netwerken lager geworden. Een directeur op Twitter volgen is veel minder eng dan een telefoontje plegen. Op social media kun je laagdrempelig met hem of haar in contact komen en wellicht een sollicitatiegesprek in de wacht slepen. Tot slot vind ik het ontzettend leuk dat social media in de klas worden gebruikt voor leerdoeleinden. Het is een moderne, speelse manier van lesgeven en leerlingen raken meteen bekend met nieuwe media. Daar hebben ze later profijt van als ze een baan zoeken.’

Door de ogen van… is een interviewrubriek van De Schrijfzolder, waarbij mensen reflecteren op een bepaald onderwerp of vertellen over een interessant project.